كه به نوبه خود عالي است، اما بايستي به يك قدم قبل از اين موارد يعني زماني كه هنوز دانش‌آموز شما از خانه خارج نشده نيز فكر كرد. اين شروع مناسب كه مي‌تواند شروع صحيحي باشد، صبحانه نام دارد. يكي از وعده‌هاي غذايي مهم كه كمتر به آن اهميت داده مي‌شود، صبحانه است. والدين براي اينكه صبحانه مناسب و ماده غذايي در طول روز در مدرسه در اختيار فرزندان قرار بگيرد هميشه دغدغه دارند. مصرف صبحانه براي دانش‌آموزان و نوجوانان كه در مرحله رشد به‌سر مي‌برند بسيار ضروري و لازم است. اين وعده اصلي غذايي بايد حداقل 02 درصد نياز انرژي روزانه كودك را تامين كند. پژوهش‌هاي آماري نشان مي‌دهد كه حدود 04 درصد بچه‌هاي سنين مدرسه، بدون صبحانه روزشان را آغاز مي‌كنند. اين در حالي است كه به دليل اهميت اين وعده غذايي در برخي از كشورهاي خارجي در مدارس براي بچه‌ها برنامه صبحانه گذاشته شده است. پس بايستي حاوي مواد غذايي متنوع و مغذي مانند نان، شير، پنير، گردو، تخممرغ، آب ميوه‌هاي طبيعي و ميوه‌ها و... باشد. مصرف صبحانه باعث افزايش تمركز در يادگيري و نشاط دانش‌آموز در كلاس درس مي‌شود. تحقيقات نشان مي‌دهد بچه‌هايي كه قبل از رفتن به مدرسه صبحانه مي‌خورند،نمرات ديكته و رياضي بهتري مي‌گيرند، در مدرسه تمركز بيشتري دارند و با ديگران بهتر رفتار مي‌كنند. ضمن اينكه نخوردن صبحانه باعث مي‌شود بچه‌ها در طول روز به‌خصوص نزديك ظهر و ناهار بسيار گرسنه شوند و حجم بيشتري غذا مصرف كنند، كه ممكن است منجر به استفاده از غذاهاي پركالري و كم‌اهميت به لحاظ غذايي مانند بيسكويت، شكلات، پفك، چيپس و باعث چاقي، سرطان و عوارض جانبي آن در بزرگسالي شود.
چه بايد كرد؟
بايد بچه‌هايمان را به خوردن صبحانه تشويق كنيم و اينكار را مي‌توانيم با كمي سليقه به‌خرج دادن، خلاقيت در درك ذائقه فرزندانمان و انتخاب مواد غذايي مناسب و مغذي ايجاد كنيم. زود بيدار كردن فرزندانمان، براي اينكه فرصت خوردن صبحانه را داشته باشند، مي‌تواند زمينه مناسبي براي عادت آنها براي ميل صبحانه باشد. زود شام خوردن در شب قبل نيز از مواردي است كه مي‌تواند در كودكاني كه صبح‌ها احساس گرسنگي نمي‌كنند،موثر باشد.
براي صبحانه چه بايد كرد؟
با اينكه شير حاوي مواد مغذي كلسيم،فسفر،ويتامين و... است و براي استحكام استخوان‌ها و دندان‌ها خوب است، ولي ممكن است كه به مزاج فرزندان شما سازگار نباشد و يا كودك‌شما عادت به خوردن صبحانه‌هاي سنتي را نداشته باشد. پس سعي كنيد از فرآورده‌ها و ديگر محصولات لبني مانند: خامه، شير برنج،فرني، شكلات صبحانه و يا از ديگر جانشين‌ها مثل ماست، ميوه يا كيك‌هاي ساده خانگي و يا مربا‌هايي كه دوست دارد استفاده كنيد. براي صبحانه موارد زير را به‌خاطر داشته باشيد: استفاده از فرآورده‌هاي لبني مانند پنير يا خامه (به‌صورت پنير خامه و...) به‌علاوه نان و چاي شيرين؛ كره به‌علاوه عسل يا مربا به‌ويژه مرباهاي مقوي مانند مرباي هويج، آلبالو، توت‌فرنگي؛ شكلات صبحانه به‌علاوه چاي يا شير يا خامه؛ تخممرغ به شكل آب‌پز يا به شكل نيمرو؛ لوبيا چيتي يا عدسي؛ حليم، شيربرنج، فرني؛ ساندويچ مرغ يا همبرگر و تخممرغ به‌علاوه سبزيجاتي مانند كاهو يا گوجه فرنگي و... به‌علاوه ميوه؛ مصرف آب‌ميوه‌هاي طبيعي به‌ويژه آب پرتقال يا آنهايي كه داراي ويتامين c هستند؛ استفاده از غذاهاي تكه‌اي آماده كه شامل پروتئين، غلات و انرژي كافي مانند نان به‌علاوه پنير خامه يا گردو باشند.
ميان وعده زنگ تفريح غذايي
برنامه غذايي كودكان روزانه بايد شامل 3 وعده اصلي غذايي (صبحانه، ناهار، شام) و حداقل دو ميان وعده باشد. با توجه به اينكه ميزان اشتها و ميل به غذا در كودكان دبستاني و نوجوانان در مقايسه با سنين پيش و بعد از خود كمتر است در نظر گرفتن تعداد وعده‌هاي بيشتر در روز مي‌تواند نياز تغذيه‌اي لازم آنها را بهتر برآورده سازد. ميان وعده‌ها تاثير مهمي در حفظ سلامت تغذيه‌اي كودكان دارند به شرطي كه از انواع مواد غذايي مناسب و مغذي در آنها استفاده شود و همچنين زمان آن طوري انتخاب شود كه كودك اشتهاي خود را براي ميل وعده اصلي غذا از دست ندهد. لزوم قرار گرفتن ميان‌وعده‌ها در برنامه غذايي كودكان و نوجوانان در اين است كه چون ذخاير گليكوژن آنان در عضلات و كبد كمتر است، نيازمند استفاده از ميان وعده در برنامه غذايي خود هستند. همچنين چون دانش‌آموزان معمولا در زنگ‌هاي تفريح بين كلاسي عادت دارند از بوفه مدرسه تنقلات و خوراكي‌هايي مانند انواع شكلات‌ها، بيسكويت‌هاي شكلاتي و كرم‌دار، چيپس، پفك، نوشابه‌هاي گازدار، آب ميوه‌هاي صنعتي كه داراي انرژي بالا و ارزش تغذيه‌اي پائين هستند، استفاده كنند، بايستي ميزان مصرف اين مواد كم‌ارزش به لحاظ غذايي را در دانش‌آموزانمان پائين بياوريم. زيرا مصرف آنها در ميان وعده نه تنها نيازهاي تغذيه‌اي كودكان را تامين نمي‌كند بلكه آنها را سير كرده و اشتهاي آنها را براي صرف وعده‌هاي اصلي غذايي از بين مي‌برد. همچنين اين مواد به دليل دارا بودن مقدار بالاي نمك و چربي موجب بروز زمينه چاقي و بسياري از بيماري‌ها در بزرگسالي مي‌شود و به علت دارا بودن مواد قندي باعث پوسيدگي دندان مي‌شود، چون اين مواد به‌صورت پلاك به دندان چسبيده و موجبات پوسيدگي را فراهم مي‌كند.
خوراكي‌ها و مواد غذايي مثل انواع ميوه‌هاي تازه فصل، سبزي‌ها، آب‌ميوه‌ها، ميوه‌هاي خشك، مغزها، بيسكويت ساده يا همان كيك‌هاي ساده كه در خانه درست مي‌كنيد به‌علاوه شير، ساندويچ‌هاي نان و پنير و گردو، نان و پنير به‌علاوه گوجه‌فرنگي همراه با خيار و نان به‌علاوه تخممرغ و گوجه فرنگي و... به عنوان ميان وعده‌هاي مغذي شناخته شده‌اند كه مي‌توانند در كنار تامين درصدي از انرژي مورد نياز، ميزاني از مواد مغذي لازم مانند پروتئين، چربي‌هاي مفيد، املاح معدني و ويتامين‌ها را براي دانش‌آموزان در ساعات مدرسه تامين كنند.
ويتامين فراموش نشود
استفاده از ميوه‌ها به‌ويژه به‌صورت تازه به عنوان نيم چاشت براي فرزندانمان بسيار مفيد واقع خواهد شد. مصرف ميوه‌هاي تازه مانند سيب، انجير، گلابي،موز و... به‌واسطه داشتن ويتامين‌هاي a، b، c، d، e و مواد معدني مورد نياز بدن گزينه مناسبي خواهد بود. توجه داشته باشيد ميوه‌هايي چون سيب و خرما مي‌توانند انتخاب مناسبي باشند، به‌ويژه استفاده از خرما قبل از زنگ ورزش براي تامين انرژي مناسب است.
پدر و مادرها بايستي توجه داشته باشند كه از مواد غذايي مورد علاقه بچه‌ها استفاده كرده و ساندويچ و ميوه‌هايي را كه بچه‌ها بيشتر دوست دارند و ترجيح مي‌دهند، براي زنگ‌هاي تفريح آنها بگذارند كه مي‌توان به ساندويچي مانند ساندويچ مرغ،همبرگر و تخممرغ به‌علاوه سبزيجات و ميوه‌ها اشاره كرد. براي ميان وعده مي‌توانيد علاوه بر موارد گفته شده از نان‌هاي تست شده به همراه كره بادام‌زميني يا مربا و يك شير پاكتي به‌علاوه كمي ميوه يا انواع مغزها مثل گردو استفاده نمائيد. در ضمن، مصرف هفته‌اي يك بار انواع شيريني و كيك‌هاي خانگي و نوشيدني‌هاي مورد علاقه بچه‌ها مي‌تواند از مصرف زيادي شيريني‌ها جلوگيري نمايد.
در پايان نيز بايد بدانيد كه يكي از مهمترين نيازهاي كودك و فرزند شما نياز به زمان و وقت است. يعني بايد بتوانيد وقت كافي به او اختصاص دهيد. اگر سرتان شلوغ است و مشغله داريد اين مسئله به فرزندان شما بر نمي‌گردد و بايد بتوانيد وقت كافي را به آنها اختصاص دهيد و بدانيد كه هيچ سود و بهره‌ي مادي،جايگزين وقت و زمان از دست رفته‌اي كه مي‌توانستيد به كودكانتان اختصاص دهيد، نميشود.
با وجود اهميت بسيار صبحانه در سلامتي كودك بسياري از كودكان ميلي به خوردن صبحانه ندارند
كمي سليقه به خرج دهيد، همين!
آذين محبي‌نژاد
فكر مي‌كنيد براي موفقيت فرزندتان در مدرسه چه چيزهايي لازم است؟ مسلماً الان به اين فكر مي‌افتيد كه بايد او را در مدرسه‌اي با امكانات ثبت‌نام كنيد و معلم‌هاي خوبي را برايش انتخاب كنيد. اما يك قدم قبل از همه اين‌ها، يعني زماني كه هنوز فرزندتان از خانه به قصد مدرسه خارج نشده، يك چيز خيلي مهم وجود دارد كه آن هم <شروع صحيح> است؛ شروع تك‌تك روزهايي كه مي‌خواهيد فرزندتان را به مدرسه بفرستيد. اولين و مهمترين قسمت در اين شروع صحيح قبل از مدرسه رفتن، بي‌ترديد صبحانه آن روز است.
بسياري از خطراتي كه سلامت انسان‌هاي امروز را تهديد مي‌كند، مثل بيماري‌هاي قلبي، ديابت و فشارخون، ريشه در چاقي و رژيم بد غذايي دارد. اين خطرات كه روزگاري متعلق به افراد مسن بود، روز به روز در حال حركت بيشتر به سمت سنين پايين است تا جايي كه در حال حاضر بسياري از كودكان هم دچار چاقي و حتي كلسترول بالاي خون هستند. علت اين امر در سنين كودكي از چند جهت قابل بررسي است: اول اينكه كودكان رژيم غذايي مناسبي ندارند و دوم اينكه اين قدر پاي كامپيوتر و تلويزيون و بازي‌هاي ويديويي نشسته‌اند كه دچار چاقي ناشي از كم تحركي شده‌اند. تمامي اين عوامل نه تنها در زمان كودكي سلامت فرزندان ما را تهديد مي‌كند . بلكه حتي در آينده نيز آنها را با مشكلاتي نظير سرطان و چاقي روبرو خواهد كرد، به طوري كه هم اكنون فقط در آمريكا، 40 درصد بچه‌ها يكي از عوامل خطرزاي ابتلا به بيماري قلبي را دارند.
درفوايد صبحانه
پژوهش‌هاي آماري نشان مي‌دهد كه حدود 40 درصد بچه‌هاي سنين مدرسه، بدون صبحانه روزشان را آغاز مي‌كنند. اين در حالي است كه به دليل اهميت اين وعده غذايي در برخي از كشورهاي خارجي در مدارس براي بچه‌ها برنامه صبحانه گذاشته شده است.
تحقيقات دانشمندان دانشگاه مينه‌سوتا نشان مي‌دهد بچه‌هايي كه قبل از رفتن به مدرسه صبحانه مي‌خورند، نمرات ديكته و رياضي بهتري مي‌گيرند، در مدرسه تمركز بيشتري دارند و با ديگران بهتر رفتار مي‌كنند.
به علاوه خوردن يك صبحانه سالم باعث مي‌شود نيازهاي تغذيه‌اي كودك در طول روز بهتر برآورده شود، كنترل وزن براي آنها راحت‌تر باشد و سطح كلسترول خون آنها كاهش يابد. هم چنين كودكاني كه قبل از مدرسه رفتن صبحانه مي‌خورند، كمتر از كلاس‌ها غيبت مي‌كنند، كمتر دچار دل‌درد و ناراحتي‌هاي ديگر مي‌شوند و در طول روز برنامه غذايي بهتري را ادامه مي‌دهند كه باعث مي‌شود سطح مواد معدني و ويتامين‌ها مثل كلسيم، فسفر، منيزيم و ويتامينa ،c، b12 و ريبوفلاوين در بدن آنها از بچه‌هاي صبحانه نخور بيشتر باشد.
از طرف مقابل، ثابت شده كه بچه‌هايي كه صبحانه نمي‌خورند، به احتمال بيشتري در طول روز به خوردن غذاهاي پرچرب كه از لحاظ تغذيه‌اي ارزش ندارند، روي مي‌آورند و همين مسئله باعث بيمار شدن و ايجاد مشكلات آينده براي آنها مي‌شود. البته اگر برخوردن صبحانه تا‡كيد داريم منظورمان صبحانه سالم است. چرا كه بعضي از بچه‌ها عادت دارند روزشان را با خوردن بيسكويت و شكلات و اين جور چيزها شروع كنند كه اصلا صبحانه سالمي به حساب نمي‌آيد.
چرا صبحانه نمي‌خورند؟
بسياري از بچه‌ها صبح‌هاي زود، اشتهايي براي خوردن صبحانه ندارد. مخصوصاً اگر مجبور باشند براي رسيدن به مدرسه مدت زيادي در راه باشند كه به همين دليل بايد صبح بسيار زود بيدار شوند. بعضي از بچه‌ها هم صبح‌ها احساس گرسنگي نمي‌كنند. همه اين مسائل با شروع صبحانه با مقدار كم و عادت دادن كودك به تكرار هر روزه اين كار، حل خواهند شد.
براي عادت دادن فرزندتان به خوردن صبحانه، به نكات زير توجه كنيد:
اگر فرزندتان به حدي دير بيدار مي‌شود كه براي صبحانه خوردن وقتي باقي نمي‌ماند، ساعت خواب او را يك ربع عقب بكشيد و صبح‌ها هم او را يك ربع زودتر بيدار كنيد.
اگر فرزندتان صبح‌ها احساس گرسنگي نمي‌كند، با مقدار كم صبحانه، يك گاز از لقمه، يا يك ليوان آبميوه شروع كنيد. همچنين مي‌توانيد ساعت شام كودك را عقب بكشيد. وقتي كودك شروع به خوردن صبحانه مي‌كند، گرسنگي هنگام شام او و مقدار غذايي كه در شب مي‌خورد كم شده و بعد از حدود دو هفته صبحانه تبديل به يك وعده غذايي مي‌شود كه كودك قبل از آن احساس گرسنگي مي‌كند و از خوردن آن لذت مي‌برد.
اگر كودك شما به خوردن صبحانه‌هاي سنتي مثل پنير علاقه ندارد، سعي كنيد برايش خامه يا شكلات صبحانه تهيه كنيد يا مربايي را كه دوست دارد درست كنيد. خوردن ماست، ميوه، شير يا كيك‌هاي خانگي هم چيزي است كه اگر امتحان كنيد، نتيجه بخش خواهد بود.
بهتر است حواستان به كافئين هم باشد. كافئين در قهوه، نوشابه‌هاي گازدار و بعضي آدامس‌ها وجود دارد. اين ماده مي‌تواند باعث عدم تمركز و بي‌قراري كودكان در مدرسه شود. كودكان در اين حالت با يادگيري مشكل خواهند داشت و نمي‌توانند در مدرسه آرام سرجايشان بنشيند. كودكاني كه عصر يا شب غذاهاي كافئين دار مثل نوشابه خورده باشند، شب دير به خواب مي‌روند، راحت نمي‌‌خوابند، صبح با صبحانه خوردن مشكل دارند و در كلاس يادگيري كمي دارند. بهتر است خوردن غذاهاي كافئين‌دار را براي بچه‌ها محدود كنيد يا به تعطيلات موكول كنيد.
يك كار جالب ديگر اين است كه درست كردن صبحانه را به همراه كودكتان انجام دهيد و اين كار را براي او به يك ماجراي بامزه تبديل كنيد. به اين ترتيب كودكان عادات غذايي صحيحي را كسب كرده و در طول عمرشان ادامه مي‌دهند. حتي اگر صبح‌ها وقت اين كار را نداريد، شب‌ها ميز صبحانه را بچينيد.
اگر كودك هر روز صبح بيدار شود و يك قالب پنير و يك استكان چاي روي ميز انتظارش را بكشند و بخواهيد به زور او را به خوردن صبحانه مجبور كنيد، حق دارد كه بگويد ميل ندارم. پس بهتر است حوصله به خرج دهيد، ميز صبحانه را متنوع‌تر كنيد: از غلات پرك‌شده كم شيرين كه در شير ريخته مي‌شوند استفاده كنيد. حتي اگر خودتان وقت نداريد، از شب قبل ميوه‌ها را خرد كنيد و صبح آنها را به ماست اضافه كنيد. گذاشتن ميوه روي ماست منظره قشنگي ايجاد مي‌كند كه كودك را به خوردن صبحانه تشويق مي‌كند. حتي يك نيمرو كه روي آن پودر آويشن پاشيده شده و به آن آبليموي تازه اضافه كرده‌ايد، چنان بوي اشتها‌انگيزي دارد كه گرسنگي فرزندتان را تحريك مي‌كند.
كمي خلاق باشيد! صبحانه فقط به كره يا پنير محدود نميشود، بعضي از بچه‌ها دوست دارند صبح غذا بخورند. مي‌توانيد براي آنها عدسي يا سوپ تهيه كنيد.
صرف صبحانه با مشاركت
بدانيد بچه‌ها هميشه از رفتار شما الگو بر‌مي‌دارند. بنابراين تصميم بگيريد مثالي خوبي براي فرزندتان باشيد. اگر خود با لذت به خوردن صبحانه عادت كنيد و براي اين كار وقت بگذاريد، كودك هم آرام و ناخودآگاه از شما تقليد مي‌كند.
از روزهاي تعطيل هم غافل نشويد. همه با هم سر ميز صبحانه بنشينيد و به صبحانه هم مثل وعده‌هاي غذايي ديگر براي دور هم جمع شدن اهميت دهيد.
كودكان را در تمام مراحل تهيه صبحانه، از خريد مواد غذايي تا تهيه آن و چيدن آن روي ميز مشاركت دهيد.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وب سایت:
